- قلعه سنجار(سِ)
قلعه ای است در نواحی موصل و دیاربکر. گویند: تولد سلطان سنجر در آنجا واقع شد. (برهان). سنجار از دیار ربیعه است و از اقلیم چهارم. دور بارویش سه هزار و دویست گام است از سنگ و گچ کرده اند و بر روی کوهی نهاده است بر جانب قبله و چنان افتاده است که بامهای هر رسته خانه ها زمین کوی یک رستۀ دیگر است. باغستان فراوان دارد و سماق و زیتون و انجیر و میوه های فراوان دارد و حقوق دیوانیش صد و چهل و هفت هزار و پانصد دینار است. (نزهه القلوب ص 105). نام شهری است میان نصیبین و شهر دارا و مردم آنجا ایرانیان از قبیلۀ اکراد باشند. (از ابن بطوطه). بفاصله سه منزل از موصل. (غیاث). شهری است مشهور به سه روزه راه از موصل به بین النهرین. محمد ابراهیم بن ساعد بخاری از آنجا است. (منتهی الارب). آشوری سنجار در متون قدیم سنجارا در قدیم شهری بود از نواحی الجزیره و بین آن و موصل سه روزه راه بود اکنون قضایی است در عراق (سوای موصل) دارای 40511 تن سکنه، شامل دو ناحیۀ سنجار و شمال. مرکز آن هم سنجار دارای 12700 تن سکنه است. (فرهنگ فارسی معین) :
نکند یاد عقل از مولد
نزند لاف سنجر از سنجار.
خاقانی.
سنجر بمرد ویحک سنجار ماند اینک
چون بنگری بصورت سنجار به ز سنجر.
خاقانی.
یکی درمسجد سنجار به تطوع بانگ نماز گفتی. (گلستان)
نکند یاد عقل از مولد
نزند لاف سنجر از سنجار.
خاقانی.
سنجر بمرد ویحک سنجار ماند اینک
چون بنگری بصورت سنجار به ز سنجر.
خاقانی.
یکی درمسجد سنجار به تطوع بانگ نماز گفتی. (گلستان)